Aydın Hasan / ANKARA – ABD’nin Türkiye’ye F-16 satışına ilişkin önemli aşama önceki gün tamamlandı ve Kongre’deki inceleme ve itiraz süreci aşıldı. Süreç nasıl başlamıştı… Milli Savunma Bakanlığı (MSB), 30 Eylül 2021’de Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın Acil Harekât İhtiyacı kapsamında 40 adet F-16 Blok-70 Tedariki ve 79 uçağa Viper Modernizasyonu için İstek Mektuplarını (Letter of Request-LOR), ABD Savunma İşbirliği Ofisi (ODC-T)’ne iletti. Türkiye ile ABD arasında son yıllarda yaşanan gerilim nedeniyle 2 projenin Teklif ve Kabul Mektupları için resmî Kongre Onay sürecinin ABD yönetimi tarafından başlatılması 2 yıldan fazla bir zamana yayıldı. ABD yönetimi, F-16 dosyasında İsveç’in NATO üyeliğine ilişkin protokolün TBMM’de onaylanmasının ardından harekete geçti.
Savaş uçağı tedariki, modernizasyon kitleri ve bunlara ait mühimmat, malzeme ve teçhizatları içeren talebin ABD Kongresi’ndeki onay süreci 26 Ocak’ta başladı.
Kongre’den izin çıkması gereken 15 günlük sessizlik süreci, Türkiye saati ile dün sabah saatlerinde sona erdi. Böylece, F-16 savaş uçağı, modernizasyon kitleri ve diğer teçhizatların alımı için süreç başladı.
23 MİLYAR DOLAR
Türkiye, ABD şirketlerinden alımları, ABD Savunma Bakanlığı’nın FMS (Foreign Military Sales) yani Yurtdışı Askeri Satışlar birimi üzerinden yapacak. FMS, iznin çıkması ile MSB’na teklif ve kabul mektuplarını gönderecek. Teknik heyetler takvim üzerinde çalışmalara başlayacak. Kongreye sunulan metinde, tahmini maliyet 23 milyar dolar belirtilmişti. Ancak tahmini maliyetler genelde en üst seviyede bildiriliyor ve sözleşme bedelleri bunun altında oluyor. Teknik heyetlerin yapacağı çalışma ile alımların Türkiye’ye maliyeti de belirlenecek.
BLOK 70’İN FARKI
30, 40 ve 50 seviyesindeki F-16 uçakları, 4. nesil olarak sınıflandırılıyor. F-16 Blok 70 ise 4 artı veya 4.5 nesil savaş uçağı olarak kabul ediliyor. Blok 70 uçakların Blok 50 uçaklarından en önemli farkı, APG-83 AESA Radarına sahip olması. Bu sayade görüş alanı taraması ve hedef takibi hızlı ve etkin bir biçimde yapılabiliyor. Blok 70 uçaklar; bunun yanı sıra Legion Pod ile IRST kabiliyeti, AN/ALQ-254(V)1 VIPERSHIELD Elektronik Harp Paketi ve yeni kokpit dizaynı ile öne çıkıyor. Elektronik yeteneklerinin yanı sıra yapısal ömrü de uzuyor.
TEDARİK LİSTESİ
Türkiye’nin ABD’den satın alacağı savaş uçağı, modernizasyon kiti, füzeler, teçhizat ve ekipmanların öne çıkanları şöyle:
– 32 adet F-16 C Block 70 uçağı.
– 8 adet F-16 D Block 70 uçağı.
– 48 adet F110-GE-129D motor (40 kurulu, 8 yedek).
– 149 adet görüntü üretici sistemi (iPDG) (40 kurulu, 10 yedek), modernizasyon programı için 99 adet (79 kurulu, 20 yedek).
– 149 adet AESA Radarı (40 kurulu, 10 yedek, 99 modernizasyon programı için).
– 169 adet Modüler Görev Bilgisayarı (MMC) 7000AHC (veya mevcut görev bilgisayarı) (40 kurulu, 10 yedek, modernizasyon programı için 119 adet).
– 159 adet SAASM veya M Kodu özelliği ve Hassas Konumlandırma Hizmeti (PPS) içeren Gömülü Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS) Ataletsel Navigasyon Sistemleri (INS) (EGI) (40 kurulu, 8 yedek parça, modernizasyon programı için 111 adet,
– 168 adet Entegre Viper Elektronik Harp Paketi (IVEWS) veya eşdeğer Elektronik Harp sistemi (40 kurulu, 10 yedek, modernizasyon programı için 118).
– 858 adet LAU-129 güdümlü füze lançeri.
– 44 adet M61 Vulcan topu (40 kurulu, 4 yedek).
– 16 adet AN/AAQ-33 SNIPER Gelişmiş Hedefleme Podu (ATP).
– 151 adet Çok Fonksiyonlu Bilgi Dağıtım Sistemi-Ortak Taktik Telsiz Sistemi (MIDS-JTRS) (40 kurulu ve 4 yer terminali, 8 yedek ve 99 modernizasyon programı için).
– 952 adet AMRAAM AIM-120C-8 veya eşdeğer füzeler.
– 401 adet AIM-9X Block II Sidewinder füzesi.
– GBU-31 için 850 adet JDAM KMU-556 kuyruk kiti.
– GBU-31v3 için 200 adet JDAM KMU-557 kuyruk kiti.
– GBU-32 için 384 adet JDAM KMU-559 kuyruk kiti.
– GBU-38 veya Lazer JDAM GBU-54 için 3 adet JDAM KMU-572 kuyruk kiti.
– 1.050 adet FMU-152 tapası.
136 SİPARİŞ BULUNUYOR
– Türkiye’nin alacağı 40 uçağı, Lockheed Martin firması üretecek. Şirketin listesinde, Bahreyn 16, Slovakya 14, Fas 24, Tayvan 66 ve Bulgaristan 16 olmak üzere 136 adet uçak siparişi bulunuyor. Bu durum, Türkiye’ye teslimatın 3 yıl ve daha sonrasına sarkması ihtimalini gündeme getiriyor. Türkiye, 40 savaş uçağının TUSAŞ’ın tesislerinde üretilmesini istiyor. Bu konudaki kararların, teknik toplantıların ardından verilmesi bekleniyor.
YENİ NESİL 119 SAVAŞ UÇAĞI
– F-16 savaş uçakları, 244 jet ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın ana vurucu gücünü oluşturuyor. Türkiye, ABD’den 40 adet Blok 70 F-16 ve 79 modernizasyon kiti satın alacak. Böylece aşamalı olarak hava kuvvetleri envanterine girecek F-16 sayısı 284’e çıkacak. F-16 filosu içindeki jetlerin 79’u ABD’den satın alınan kitler ile modernize edilecek. 50 adet Blok 40 ve 29 adet Blok 50+ ve 40 yeni alım ile Viper seviyesindeki savaş uçağı sayısı 119’a çıkacak. 79 F-16 uçağının modernizasyonunun, TUSAŞ’ın tesislerinde yapılması bekleniyor. Türkiye ayrıca 30 ve 50 Blok F-16 uçakları için milli nitelikteki Özgür Modernizasyon Projesini de yürütüyor.
40 EUROFİGHTER ALIMI
– Türkiye, envanterine 40 Eurofighter Typhoon katmak için İngiltere nezdinde girişimde bulunmuştu. Eurofighter Typhoon tercihi ile Yunanistan’ın F-35 ve Rafale jetlerine sahip olması ile oluşabilecek zaafiyetin kapatılması amaçlandı. Eurofighter Typhoon, Meteor- Görüş Ötesi Hava Hava Füzesi atma kapasitesine sahip. Türkiye, F-16 Viper alımının yanı sıra Eurofighter alımından da vazgeçmedi. Almanya ambargosunun aşılması durumunda, 40 Eurofighter jetinin de filoya dahil edilmesi planlanıyor.
‘Fazla güvenemiyorum’
– Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, Milliyet’in “F-16 uçaklarının alım sürecinde yönetim ve kongre tarafından yeri şartlar ve engellemeler gündeme getirilebilir mi?” sorusu üzerine şunları dedi: “Konunun 2 yönü var. Bir iç siyasi yönü. İki, uluslararası konjonktür ve 2 ülke ilişkileri yönü. Amerika’da iç siyasetin gidişatına baktığımızda açıkçası çok fazla güvenemiyorum. Tam oldu diyorsunuz, ama bir sorun çıkabiliyor. F-16’yı vermedikleri takdirde sıkıntı yaşayacaklarını biliyorlar, buna da hazır değiller. ABD açısından NATO’nun 2. büyük ordusuna sahip Türkiye’yi karşısına almanın bir mantığı yok. Türkiye’nin bu pota içinde, batı sistemi içinde tutulması gerekiyor. 2028’de bu uçakları almaya başlarız. F-16 kullanmada ileri kabiliyete sahibiz. ABD yönetimi ve Biden, Türkiye’yi kaybetmemek için bu adımı attı. Biz de, bu süreçte uzlaşmacı bir tutum içinde olduk. İki ülke arasında yeni gerilimlerin olması durumunda, kongrenin Türkiye aleyhine karar imkanları var. Yaptırım kararı alınabilir.”
‘İleriye doğru atılmış önemli bir adım’
Washington yönetiminin, Türkiye’ye 40 adet yeni F-16 Blok 70 savaş uçağı ve envanterindeki 79 uçak için modernizasyon kiti satışına ilişkin 26 Ocak’ta Kongre’ye gönderdiği resmi bildirim sonrası yasal 15 günlük inceleme sürecinin tamamlanmasının ardından, ABD Silah İhracat Kontrol Yasası (AECA) uyarınca satışa ilişkin sürecin 2 ülkeden ilgili kurumlar arasında başlamasının önünde engel kalmadı. İnceleme süresi, AECA yasasına göre, NATO üyesi ülkeler için 15 gün, NATO üyesi olmayan ülkeler içinse 30 gün olarak uygulanıyor. Gerek Senato’nun gerekse de Temsilciler Meclisi’nin dış ilişkiler komitesi, yaptıkları açıklamalarla Türkiye’ye F-16 satışına onay verdiklerini vurgulamıştı. İtiraz süreci içerisinde satışa ilişkin olarak sadece Kentucky Senatörü Rand Paul’den bir itiraz gündeme gelirken, sunulan tasarı Senato Dış İlişkiler Komitesi’ne havale edilmişti. Ancak bu tasarıya ilişkin Senato’da herhangi bir işlem yapılmadı. Paul’un 5 Şubat’ta sunduğu yasa tasarısı, Biden yönetiminin Türkiye’ye tedarik etmeyi öngördüğü F-16’lar dahil tüm askeri teçhizat, malzeme ve hizmetlerin satışının yasaklanmasını talep ediyordu.
Büyükelçi’den paylaşım
ABD Türkiye Büyükelçisi Jeff Flake, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Kongre’deki sürecin tamamlanmasını “İleriye doğru atılmış önemli bir adım” olarak niteledi. Flake “Türkiye’nin F-16 filosu, NATO’nun gücü açısından hayati önem taşımakta, Müttefiklerin gelecekte birlikte çalışabilirliğini teminat altına almaktadır” diye de ekledi. Havacılık kaynaklarına göre, F-16’ların üreticisi Lockheed Martin’in önünde bekleyen çok sayıda F-16 siparişi var. Bu yüzden uçakların tesliminin 2027’ye kalabileceği aktarılıyor. -DIŞ HABERLER
