Döviz kurlarındaki dalgalanmaların, Türkiye’deki yap-işlet-devret (YİD) projelerindeki maliyetleri etkilemesi, son dönemde gündemde önemli bir konu haline geldi.
Özellikle dolar ve Euro cinsinden belirlenen yapılan YİD projelerinde, döviz kurlarındaki artışlar, projelerin maliyetlerinin artmasına ve dolayısıyla geçiş ücretlerinin yükselmesine neden oluyor.
Bu konuda dikkat çeken bir isim olan CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, konuyu kamuoyunun gündemine taşıdı. Sarıgül’e göre, döviz kurlarındaki artışlar, özellikle köprü, tünel, havaalanı ve demiryolu gibi altyapı projelerinde yer alan garanti maliyetlerini artırıyor. Bu da doğrudan vatandaşa yansıyor ve geçiş ücretlerinin artmasına neden oluyor.
Sarıgül, özellikle 1 Nisan’da geçerli olacak olan geçiş ücretlerine ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulundu. Osmangazi Köprüsü‘nde araç başına 1.632 lira,
Çanakkale Köprüsü‘nde 650 lira,
Yavuz Sultan Selim Köprüsü‘nde 176 lira ve
Avrasya Tüneli‘nde ise 208 lira gibi yüksek ücretlerin öngörüldüğünü belirtti.
Bu ücretlerin vatandaşa yansıtılacağı, ancak aradaki farkın Hazine tarafından karşılanacağı ifade edildi.
Sarıgül’e göre, sözleşme gereği dolar ve Euro cinsinden belirlenen geçiş ücretleri, uygulamada beklenenden çok daha yüksek seviyelere ulaşıyor. Bu da Hazine’nin bu farkı karşılamasını gerektiriyor ve aslında bu ek maliyetler vatandaşın ödediği vergilerden karşılanıyor.
Ayrıca, Sarıgül, köprü ve tünel geçiş ücretlerinin 1 Ocak 2024’te güncellendiğini hatırlattı. Ancak, bu güncellemenin döviz kurlarındaki artışı hesaba katmadığı için, Hazine tarafından bu farkın karşılandığına dikkat çekti. Bu durumun, vatandaşın geçiş ücretlerinde gizli bir zamla karşılaşmasına neden olduğunu belirtti.
Sarıgül’e göre, bu projelerdeki geçiş ücretlerindeki artışlar, seçim sonrasında daha da belirgin hale gelebilir. Çünkü işletmeci firmalar, kur risklerini göz önünde bulundurarak ücretleri güncelliyorlar ve bu da vatandaşın daha fazla ödemesine yol açıyor. Bu nedenle, Sarıgül ve benzeri siyasi figürler, vatandaşların bu maliyet artışları karşısında daha dikkatli olmaları ve yetkililerden açıklama talep etmeleri çağrısında bulunuyorlar.
